Doğaya kaçış için kimi zaman çok da uzaklara gitmeye gerek yok.  İstanbul kendi içinde ormanları barındırsa da uzaklaşmadıkça kendimi tam olarak doğa içinde sayamıyorum. Bunun bir kaç sebebi var. Hava halen İstanbul havası. Gürültüden uzaklaşmak çok da kolay değil. İnsan yoğunluğu halen devam ediyor.

Evimiz Taşdelen’de. Hemen yanıbaşımız Taşdelen ormanları. Bu ormanlar Beykoz ‘a doğru ilerliyor ve Polonezköy’e kadar uzanıyor. Kayın ve meşe ormanlı bu alanda biraz yoldan ayrılıp yangın yollarında gezmek ise oldukça keyifli oluyor. Bu bölgeyi Biblo ile beraber neredeyse karış karış gezdik. Harika yerler vardır. Kışın ve yazın farklı güzellikler sergilesede insanın kirli izlerini zaman zaman görmek bizleri buralardan uzaklaştırdı. Yine de kimi zaman buraları ziyaret ediyoruz.

İşte hemen evimizin yanıbaşındaki Taşdelen ormanından kareler. Taşdelen ormanında devam edilirse Polonezköy yoluna çıkılır. Bu yollara zaman zaman yürüyerek zaman zaman motosikletle defalarca gelmiştik. Her mevsimde ayrı güzelliğe sahiptir. Bu şekilde daha fazla kirlenmemesini diliyoruz.

Karadeniz akarsular’nın bolluğu ile bilinir. Hatta Karadeniz’de tuz oranının az olması da bu şekilde amlatılır. Yüzlerce akarsu Karadeniz’e kavuşur. Bazıları ise berraklığını hiç bozmadan deniz kavuşurlar. Bu dereler çok hoşuma gider. İzleyebilir, girebilir hatta içebilirsiniz. Derelerdeki yaşamı ince ince izleyebilirsiniz. Dere içindeki balıklar, yengeçler, bitkiler size orada bir yaşamın olduğunu gösterir. Ufacık bu derelerden yüzlercesi onlarca kilometreyi aşar. Geçtiği her yere yaşama katarak denize doğru ilerler.

Bayram’da Ereğli’ye anne-babamızı ziyarete gittiğimizde küçüklüğümüzde zaman zaman ziyarete geldiğimiz derelerden birine geldik. Derenin o güzelliği sazanı ve yengeçi ve bozulmamış doğası ile yine karşımıza geliyor. Çoçukluğumuzun güzel anılarının geçtiği bu derelerde kimi zaman piknik alanlarına yaşanan kirlilik var. Gelecek nesillere daha temiz bırakılmasını diliyorum.

İşte kareler:

Bu gezimiz Ali Ethem Keskin’in kareleri ve Ali Yamac’ın kaleminde National Geographics Ekim ayında yayınlandı. Derginin bu sayısından da takip edebilirsiniz.

Geçen sene keşfettiğimiz Keş Dağı düdenindeki mağaraya bu sefer çok sıkı hazırlanıyoruz. 2009 yılında  6 kişi keşfettiğimiz mağarayı -175 metre derinlikte bırakmıştık. 2010 yılıında hedefimiz daha derinlere doğru gitmek ve mağarada en fazla keşfi yerine getirmek. Hazırlıklara 3 ay önceden başlıyoruz. 15 kişi, 7 gün, 10 katırlık malzeme ile Keş dağına gideceğiz. İş gücü planlaması, zamanlama, inecek malzenin fazlalığı ve keşif son derece büyük. Mağara büyük ve alınacak ve keşfedilecek şeylerde öyle.

Dizimdeki menisküs yırtığından dolayı ilk önce gidip gitmeme kararında zorlanıyorum. Murat Eğrikavuk ikna ediyor beni.. Yukarıda bunca işi koordine edecek birine ihtiyaç var. Gezi başkanı olarak görev başlıyor. Zaman diyagramları, aşağı inecek malzemenin ne zaman kiminle ineceği planlamak günler alıyor. Sırayla inecek ekipler ve zamanları ve götürecekleri malzemeler hayati önem taşıyor. Doğru zamanlama ve doğru malzenin gidebilmesi için her şeyin iyi planlanması gerekiyor. Zaman kısa, malzeme çok, iş gücü ise fazla değil, yapılacak keşif büyük. Ve herkes büyük haz alıyor…

Bir ekip İstanbul’dan uçak’la Antep ve  sonrada minibüsle Maraş’a geliyoruz. Diğer ekip Ankara’dan doğrudan Yeşilgöz’e geliyor. Malzemelerimizin büyük bir çoğunluğu Jandarma yardımı ile Keş Dağı yaylasına çıktı bile. Bizle sadece sırt çantalarımızda taşıdığımız temel eşyalarımızla beraberiz.

Antep’e varışımız ve bizi misafir eden ve edecek olan Anadolu Evi’ndeyiz:

Yeşilgözde’n yola çıkışımız:

Biblo belli noktadan sonra katır üzerinde yolculuğuna devam ediyor:

Yeşilgözden sonra 800 metre yukarıya çıkacağız. Yaklaşık 4 saatlik yürüyüş ve sürekli tırmanış demek. Herkes kondisyon ve moral olarak hazır. Keş dağına ilk defa bu kadar kalabalık çıkıyoruz. Her şey çok iyi düşünüldü. Hava durumu kritik derece önemli. Gezi zamanlaması buna göre belirlendi. Keş Dağı yaylasında hiç bir telefon çalışmıyor. Bu yüzden acil durum ve hava durumu için yanımızda uydu telefonu taşıyoruz. Keş dağın’dan geçen sene yaşadığımız sel tehlikesine karşı önlemli olabilmek amacıyla  günlük hava durumu hakkında bilgi almamız önem taşıyor. Belirli saattlerde İstanbul’da Arda’dan hava durumu hakkında bilgi alacağız.

Keş dağına yine karanlık havada varıyoruz. Bu sefer daha rahatız…Çadırlarımızı kuruyor ve yerleşiyoruz. Her zamanki yayla ailesi olan Karadaş misafirperverliğinde yapıyoruz bunları. Ertesi gün Pazar. Malzemeler düzenlenmeli ve ilk ekip girmeli. Murat Eğrikavuk, Ali Yamaç ile ben rahatsız modda giriyoruz…

Mağara içinde ekipler uzun süre kalacaklar. Beslenme ve ilkyardım malzemeleri önem taşıyor. Yiyecekler buna göre seçiliyor. Menekşe bunları özenle belirledi. Aynı zamanda her türlü acil duruma karşı hazırlıklı olabilmek ve en kötü senaryosuna neler yapılabileceğine ilişkin ilkyardım eğitimi almamıza rağmen Menekçe ilk yardım kutuları hakkında bilgi veriyor.

Pazar günü erkenden kalkıp hazırlıkları yaparak ilk ekibi mağara girişnde hazır ediyoruz. Herkesin morali yüksek.

Ben kask kamerası ve dosyalarla son kontrolleri yapıyorum:

İlk ekipten sonra geceli, sabahla ekipler girecek ve çıkacaklar. Ekip olarak bu işi başarmak için elimizden geleni ve daha fazlasını yapacağız. Türkiye ve Dünya çapında bir keşife adım adım ilerlemek çok da kolay değil. Herkesin emeği ve bu işe inancı gerekiyor. İnsan gücüne dayana bu keşifin bize ve doğa tarihine pek çok şey katacağına inanıyoruz.

Aşağıda ekipler çalışırken yukarıdakiler dinlerek bir sonraki girişine hazırlık yapıyorlar.

Yukarıdaki hazırlıklar bu kadar kolay olmadı. Her kişinin ekipmanlarının tamamlanması, moralman hazırlanması, mağara ağzına kadar eşlik edilmesi, malzemelerin koordine edilmesi gerekiyordu. Tüm bunlar sağlanarak hem içeri giren hemde gelen ekipler karşılandı. Zaman zaman beklenenden erken dönen ekiplerin karınları doyuruldu, kimi zamanda aşağıdan gelen haberlere göre ekipmanın değişmesi gerekti.

Mağara içinde kurulan kamplar başarıyla çalışıyordu. Herkes soğuk ve uyumanın zorluğundan söz ediyordu. Yorgun gelen ekipler dinleniyor bir sonraki girişe hazırlanıyorlardı. Mağara zordu. Giren ve çıkan ekiplerin götürdüğü her malzeme büyük önem taşıyordu. Aynı zamanda dönen kişilerin getirdiği bilgilerde büyük önem taşıyordu. Aküler, yedek piller, yiyecek ve içecek aşağıdan gelen gecikmeli bilgi ile ayarlanıyordu. Her ne kadar planlansada plandaki kaymalar hesaba katılarak yeni zaman ve süreler hesaplanıyordu.

Sonunda mağarada  80 saate yakın kalan Erkin dışarı çıktı. Onunla beraber Fatih ve Menekşe yorgunlukla dışarı çıktılar.

Bu arada yüzeyde kalanlar araştırmalara devam ederek iki mağara daha keşfettiler.

Karadaş ailesinin desteği olmadan bu işi başarmak çok kolay değildi. Karadaş ailesinin bize verdiği destekle bu keşif daha iyi sonuçlandırdığımız kesin. Halen telefonlaşıp iletişimi kesmediğimiz aksine sürekli devam eden Karadaş  ailesine selamlar. Eyüp abi, eşi Ayşe, kardeşi Zekeriya, eşi Cennet, Eyüp abinin pırlanta çoçukları Enes ve Büşra’ya buradan selamlar. Elbette sürekli yardımlarını esirgemen Ahmet’e teşekkürlerimi sunuyoruz.

Yüzeyden fotoğralarımız:

Mağara girişi ve çıkışlarından:

Malzemelerin yukarı çekilişi:

Ve 300 metrenin başından dönüşle biten keşfin dönüşü:

İnsan emeğiyle,sevda ve ekip ruhuyla Keş dağı keşfinde bir adım daha ilerlendi…Mağara haritaları ve diğer bilgiler için bakınız: www.obruk.org

Deniz’liye bunca zamandır fırsat olup zaman ayıramadık. Hep arada kalmasından sanırım çevresini de gezme fırsatımız hiç olmadı. Deniz’li de işimiz öncelikle toplantı zamanımızı Cuma gününe denk getirdik. Hafta sonu içinde kısa bir program yaptık. Havaalanı’nın çalışmadığını öğrenince araçla Perşembe öğleden sonra yola koyulduk.

Toplantı sonrasında ilk ziyaret noktamız Pamukkale oldu. Biblo kendisi gibi beyaz olan her şeyi seviyor. Suyu sıcak olması biraz yadırgadı ama travertenlerin üzerinde rahat rahat gezindi. Pamukkale’ye yukarıdan girince bazı yerlerde suyun verilmediğini gördük. Önce suyun azaldığını ve sorun olduğunu düşündük. Ancak bu işlem Pamukkale’nin rengini korumak için suyu farklı zamanlarda farklı noktalara veriyorlarmış..İşte Pamukkale’den karelerimiz…

Pamukkale’de travertenlerde gezinmenin zararını bilmiyorum ama yine de gezenler yüzünden havuzlarda çökeltiler sürekli ayaklanmakta. Belki de suyun bu şekilde kesilmesi çökeltilerin de iyice çökmesini sağlar. Dünya harikası bu yeri ve muhteşemliği herkes görmeli. UNESCO tarafından dünya mirası listesinde bulunuyor. 17 Sıcak su kaynağı tarafından beslenen Pamukkale görülmeye değer bir doğa olayı. Termal kaynaklar çevresinde mini Pamukkale’leri görmek mümkün ama Pamukkale oldukça büyük bir alanda ihtişamla duruyor. Diğer termal kaynaklar gibi Pamukkale’de fay hattından sızan termal sularla besleniyor. Bu yüzden aslında burası deprem bölgesi.

Pamukkale’nin tepesinde Hierapolis antik kenti bulunuyor. Depremlerde defalarca yıkılan şehir Pamukkale’nin etkileyiciliği sayesinde defalarca onarılmış. Hierapolis Hiristiyanlığın yayılmasında önemli olduğu düşünülür ve İncil de ‘de sözü geçer.

Pamukkale’de çektiğim pek çok fotoğraf hafıza kartı yüzünden çöpe gitti. Pamukkale’den sonra ertesi gün Kuşadasına doğru yola koyuluyoruz. Ege Bölgesi de yavaş yavaş otobanlarla kuşatılıyor. Kısa sürede Kuşadasına ulaşıyoruz. Kuşadasında denizden çıkarken yangın uçağını ve helikoperterini görüyoruz. Bunları görünce canım acıyor adeta..O sıcakta ufak bir ürperme yaşıyorum.

İşte o kareler:

Kuşadası nufüs yoğun olan bir bölge. Yazlıklardan dolayı kıyı şeridi beton yığını haline dönmüş. Yanlış yapısallaşma yüzünden betonsal kirlilik burada da mevcut. Bunu bütün Kuşadası için söylemek çok doğru değil elbette. Ancak benim gittiğim bölgedeki kıyı ve Kuşadası merkez bu şekilde. Kuşadası sahilini Biblo çok sevdi. İşte Elif ile birlikte bir kare:

Kuşadasında ayrılarak İstanbul’a doğru yola koyuluyoruz. Burada çizdiğimiz rotada Foça ve Bergama’ya uğramak istiyoruz. Foça yolunda bulunan Aliağa tam bir endüstriyel bir mekan doğruyor. Foça’ya giderken insanın ruhunu ve havasını bozuyor aslında…Sanki endüstriyel kirlikten geçip güzel bir mekan ulaşmak zor gibi geliyor. Ancak Foça ve koyları bize güzel manzaralar veriyor.

Foça minik ve sevimli bir mekan. Dinlenmek keyifli bir yere benziyor. Kısa sürede ne havasını nede çevreyi anlamak mümkün. Sadece görüp çıkıyoruz. Yinede Endüstriyel bölgenin etkisi halen aklımda. Sanki o kirlilik buralarada uzanacakmış etkisi var.

Buradan Bergama’ya gidiyoruz. Ancak Bergama’ya girdiğimiz uzaktan dumanları görüyoruz. Bergama Kale çevresi yanıyor. Bu yüzden yukarı çıkışlarda durdurulmuş durumda. Yine içimiz acıyarak izliyoruz. Bergama içinde bulunan Kızıl Avlu (Mısır Tanrılar Tapınağı) geziyoruz.

Bu kısa gezimizde yangınlar yüreğimizi dağladı. O yüzden çok keyifli söz edemiyorum bu gezimden. Üst üste bu kadar yangın görünce alevlerin yuttuğu güzellerin nasıl yerine konulacağını düşünmek yoruyor..Bergama’yı bir daha geleceğiz. O zaman Bergama’nın güzelliklerini göreceğiz.

Ne haftaydı ama…O toplantıdan çık bu toplantıya gir. Her biri ayrı proje. Hepsinde saatler süren toplantılar ve gece yarılarına kadar süren çalışmalar. Çalışmak ve bunun sonucunda gelen başarıyla mutlu olmak güzel. Ancak yine de daha özümüze olan doğa’ya gitmek ve doğa’nın sesine ve görsel masajına ihtiyacımız var.

Cuma öğleden sonra Batı Karadeniz’in çok da bilindik bir yeri olan Amasra’ya doğru yola çıkıyoruz. Ekibin kalan bizden önce gidip araştırma çalışmalarına başladılar bile..Amasra ise tampon kalıcı yerimiz. Amaç Kuruçaşile yakınında bulunan söz edilen düden’i bulmak ve onu keşfetmek..

Gezi Künyemiz:
Tarih ve Süresi: 3.Temmuz.2010  – 2 gün
Keşif Rotası: Amasra-Kumluca
Keşif Amacı : Kumluca’ya yakın düdeni araştırmak

Yolculuğumuz  otobandan son derece keyifli..Henüz hava kararmadı ve gölgeler de uzamış durumda. Yolun en güzel seyirler zamanlarından birini yapıyoruz. Zaman zaman ağaçlardan oluşan tünellerden geçiyoruz. Zaman zaman Nuray’ın bana kitaptan alıntılar okuması, kimi zaman yolun bize sunduğu manzalar ile saatlerin hızla geçiyor ve Amasra’ya varıyoruz. Amasra’ya tepeden inerken çoğrafya’yı izlemek için pek çok seyir yeri bulmak mümkün.

Amasra’a girip kiralık evimize yerleştikten sonra Biblo ile Amasra sokaklarını adımlıyoruz. Biblo heyecanla bu bölgenin kokusunu da kayıt altına alıyor.  Akşam vardığımızda havayı temizleyen kara meltemini hissediyoruz.

Ertesi güne iyi başlamak için iyi bir uyku çekmemiz zorunlu. Ne de olsa yarın keşif günümüz. Keşifden aldığım haz anlatmak çok kolay değil. Gördüğünüz kadarı ancak fikir verebiliyor.. Keşif üzerinde ilerledikçe dahasını umut ediyorsunuz. Ama her şey gibi bunun da sonu var. Ama o sona kadar duyulan hevesdeki heyecan oldukça güzel.. Bu arada buralara ilk defa ayak basmak, bunları bilimsel şekilde dünyaya duyurmak bir o kadar da keyifli..

İş hayatından da keşifler yapabilirsiniz ancak bunlar çok geçici olabilmekte.. Doğa’da yaptığınız keşifler ise binlerce bazende milyonlarca yılla ölçülebildiğinden ölçümlemek çok da kolay değil. Doğa’yı, dünyanın yaşını, sularımızın yaşınız algılamakda nasıl zorlanıyorsak bu doğal oluşumların nasıl oluştuğunu algılamakta da o kadar zorlanabiliyoruz. İnsanoğlunun yaşamı o kadar kısa ki dünya’daki değişimleri görmeye yazılı tarihimiz bile yeterli değil. Kimse ben küçükken 200.000 yıl önce bu dağ burada yoktu diyemiyor..Kısacası değişim o kadar yavaşki bizim ömür süremiz bu yavaşlığı algılayamıyor.

Amasra’dan uyanıyoruz..İlk beni kaldıran her zamanki gibi Biblo. Neredeyse gözlerimi bile tam açamadan Amasra sokaklarında buluyorum kendimi.. Biblo’nun yeni yerlerdeki bu heyecanını paylaşmak her zaman kolay olmuyor. Henüz meltem bile esmiyor.. Her yer durgun.. Yarım adanın tam içindeyiz. Bu yüzden deniz ulaşmamız iki adım.. Sahilde yürüyüşümüzü yapıyoruz.

Biblo’dan fırsat bulup da yakaladığım kare:

Pastane’den aldığımız abur cubur ile kahvaltımız yapıyoruz. Hani pastaneden alınan abur cuburda oldukça kayda değer. Kiralık evimize dönerken köylü yaşlı teyzeleri kurduğu pazarın içinde buluyoruz kendimizi. Menekşe dayanamayıp bir kaç reçel alıyor. Hem yemişler hem de reçeller gerçekten ilgi çekiyor. Yöre halkı az çok pazarlamayı ve ısrarcılığı öğrenmiş durumda. Ama kurulu tezgahlar hem zengin hem de ilgi çekici.. Bu pazar hemen Amasra’nın sembolü haline gelmişi olan “Barış Akarsu” heykelinin hemen yakınında bulunuyor.

Amasra’dan ayrılıp ilk keşif noktasına doğru yol alıyoruz. Keşif noktamız bir mermer ocağına çok yakın. Daha fazla bilgi almak için mermer ocağına giriyoruz. Altıntaş Mermer ocağı geniş bir alanı kapsıyor. Mermerler ise sadece Türkiye iç pazarına değil tüm dünyaya satılıyor. Dağ bir pasta gibi kesiliyor. Ofis yanında bulunan örnek mermer ve desenlerine oldukça hoş görünüyorlar.

Buradaki keşfimiz sonuç vermiyor. Kuruçaşile’ye doğru yol alıyoruz. Kuruçaşile’de mola verip yöre balıkların tadına bakıyoruz. Sonrasında Kumluca’ya doğru ilerliyoruz. Hedef  bölgemize ulaşıyoruz..Kamp alanını belirledikten sonra  ilk işimiz sözü edilen düden’i bulmak. Düden’i kısa sürede buluyoruz. Kapalı havza zaten düden’nin yerini gösteriyor. Kapalı havzada dere gidecek yer bulamayınca dağın eteğinden batıyor. Tabi bugünkü durum bu şekilde.. Vadinin iki yanından gelen iki dere yer altında birleşip 152 metre rakımdan batıyor. Söylentiye göre bu batan su Kumluca kanyon’undan çıkıyor ve dere denize dökülüyor.

Düden yöre halkı tarafından Çıngırık kuyusu olarak adlandırılıyor. Dere şu anda kurumuş halde… Dere’nin battığı yere doğru giriş yapacağız. İlk iniş yaklaşık 16-17 metre.

Biblo Nuray’ı aşağı inerken izliyor:

Ben de inişe geçerken Biblo yukarıda bizi bekliyor:

Aşağıda suyun devam ettiği yöne doğru devam ediyoruz.Aşağıdan yukarının görüntüleri:

Hava oldukça sıcak. Ancak mağara doğru yaklaştıkca  serinliyoruz. Temiz hava ve serin bizi rahatlatıyor.

Sonrasındaki çalışma aşağı doğru devam ediyor. Ben dizimdeki sorundan doğru geri dönüyorum. Ekip ilk gün oldukça iyi iş çıkartıyor. Biz de dışarıda Ali ile diğer ihbarları değerlendiriyoruz. Tabi öncelikle Menekşe’yi ekibin yanına yolluyoruz. Ali ile araştırmamız da iki suyun battığı yerde girilemeyecek kadar küçük çıkıyor. Ama doğa’da biraz enfes biraz da acılı bir gezi yapıyoruz. Ayı gölü diye adlandırılan yere giderken dikenler her yerimizi çiziyor.

Kamp alanımız son derece keyifli olmasına rağmen çadır da yer sıkıntımız var. Ali geceleyin tutturdu ateş başında yatacağım diye.. Kim tutar onu.. Ancak geceleyin oluşan çiğe dayanamayarak arabaya gitmiş halde buluyoruz. Gece ise ateş başı sohbetleriyle son derece keyifli geçiyor. Kamp alanımızdan bir kare:

Sadece Amasra değil çevresi ve Amasra’ya gelen yolları da bu aylarda tariflemek çok kolay değil. Fotoğraflar sadece yeşil ve mavi’nin güzelliğini aktarırken, rüzgarı ve havanıın kokusunu aktaramıyor. Bu bölge’de sadece Amasra değil gezip görülecek çok yer var. Kumluca ve Kurucaşile tarafınden görülmeye değecek çok yer var.

Mayıs sonunda Osmaneli’den geçerken bir kilise ziyaretinde bulunmuş ve bu bölgede yöre halkından aldığımız bilgilerle bir kaç mağaraya uzaktan bakmıştık. Bu bölgedeki araştırmalar çok zayıf ve pek de tanınmıyorlardı. Sevgili Ali’nin de aklını çeldikten sonra tekrar bu bölgeye gelmeye karar verdik. İlk durak Osmaneli olsa da, bundan sonra Bilecik Yenipazar civarına yöneleceğiz.

Gezi künyemiz:
Tarih:  05.Haziran.2010
Süre: 11 saat
Mesafe :  İstanbul’a 250 Km.

Biblo her zamanki gibi gezi sabahı olduğu için erkenden bizi uyandırdı. Arkasından Ali’yi Üsküdar’dan alarak yola koyulduk…Kahvaltı molası vs. derken saat 10:00 gibi ilk faaliyetimize başladık. Osmaneli’ne doğru yolda giderken tepenin üstünde gördüğümüz oluşum dikkatimizi çekti. Tabanvaya kuvvet yola koyulduk. Zorlu bir yürüşle tepeyi aştık ancak tamamı kovuk olan oluşumlar umudumuzu boşa çıkardı.

Tırmandığımız tepeyi diğer yandan geri indik. Ancak makilik epey bir canımızı okudu. Biblo bu arada benim kucağımda.. Onun yüzünden kollarım bir kas yaptı anlatamam. Tek kolumla Biblo’yu tutarken, dik yamaçta makilikleri tek elimle tutarak yamaçtan inme konusunda epey denemim oldu.

Osmaneli’ne vardığımızda hava iyice ısınmıştı. Saat 12:00 civarını gösterirken biz yola koyulmuştuk. Bu bölge çok iyi araştırılmadığı için elimizde yeterince de bilgi yok. Bu yüzden neyle karşılacağımızı da bilmiyoruz.

İlk araştırmalarımız kovuk çıkınca ekibi ikiye ayırmaya karar veriyoruz. Ali ile Nuray yamaçı araştırarak aşağı köye doğru inecekler. Biz Biblo ile araça geri dönerek Ali ile Nuray’ı vadinin aşağısından alacağız. Yön gösterici, üstün koku duygusuna sahip cesur köpek Biblo aracımıza bizi sağ salim ulaştırıyor ancak sıcaktan kaçıp aracın altına giren Biblo’yu ikna etmek o kadar kolay olmuyor. Soğuk su vaadi ile ikna sonrasında vadi’nin bitim noktasından Ali ile Nuray’ı alıp Yenipazar yönünde olan Harmanköy kanyon’una doğru yol alıyoruz.

Yol üzerinde Gölpazar’ında yemek yiyoruz. Kasaba lokantaları ilginç olabiliyor. Pek çok zaman enfes yemekler yedim bu lokantalarda. Kimi zamanda gülünç pek çok anım var. Gölpazar’ında ise son derece sıradan bir yemek yiyoruz. Yinede meraklı çok..Biz yabancılar gelince meraktan lokanta kalabalıklaşıyor.  Karnımızı doyurduktan sonra Harmanköy’e doğru yol almaya devam ediyoruz.

Yolumuzun üstünde bulunan büyük bir kavuk veya mağarayı sadece uzaktan fotoğraflıyoruz.

Sonrasında Harmanköy’e varıyoru ve Yenipazar yolu üzerinden dönüşe başlıyoruz. Bu keşif yolculuğunda Ali ile dinlenerek yol alıyoruz. Çoğrafya oldukça ilginç. Bir yandan Kiraz ağaçları eşliğinde seyahat ediyoruz. Bir yan da ise sarp kayalık tepeleri gözlemliyoruz.

Jeolojik açısından hareketli olan bölgeyi karelediğimiz bu fotoğrafla kayıt altına alıyoruz.

Bölgeye yaptığımız bu keşif gezisinde epeyce bilgi topladık. Yorucu günübirlik bu gezimide bol bol sohbet ettik keyifli dakikalar geçirerek İstanbul’a geri döndük.

Anadolu toprakları insanlık tarihi boyunca çeşitli kavimlerin yaşamlarına sahne olmuş. Bugün bizim yolumuzda yer alan Frig’lerin başkenti Gordion’da bunlardan biri.  Hitilerin zayıflayıp yıkılmasından sonra Trakya’dan boğazları aşıp İç Anadolu bölgesine Frig’ler İ.Ö.750 yıllarda İç Anadolu’y hakimiyetleri altına almışlardır. Özellikle Eskişehir, Afyon, Kütahya civarında dağlık bölgelerde yaşayan Frig’ler Uşak’a kadar uzanmışlardır. Gordion ise Friglerin başkenti olmuştur. Gordion bugün Ankara-Polatlı’ya yaklaşık 17km uzaklıkta bulunmaktadır. Kral Gordios tarafından kurulan Gordion şehrinde bugün Kral Midas’ın mezarı bulunmuştur. Aslında mezar’ın Kral Midas’a ait olduğu kesinlik kazanmamıştır.

Kral Midas’la ilgili pek çok efsane anlatılmaktadır. Kral Midas’ın kulaklarının eşşek kulaklı olduğu efsanelerde yer almaktadır. Pan ile Apollo’nun  müzik yarışmasında Midas’ın Pan’a oy vermesi ve Tanrı Apollo’nun bir kul’un tanrı’ya oy vermemesini kabullenememesi yüzünden eşşek kulaklı olarak cezalandırılması efsanelerde yerini almıştır. Gerçekte ise Kral Midas’ın doğuştan asimetrik bir hastalığa sahip olduğu arkeolojik kazırlarda bulunan mezardaki kafatası yapısı incelendiği bulunmuştur. Bunun üzerine Kral Midas kafatasını kaplayacak bir şapka ile dolaştığı sanılmaktadır. Daima şapka ile kulaklarını bu şekilde saklayan Kral Midas hakkında da söylentilerde eşşek kulaklı olduğu bu yüzden bu şapkayı taktığı yayılmıştır.

Medeniyetler beşiği Anadolu’da dolaşırken onbinlerce yıl içinde yaşamış insalığa ait bulgular bulmak son derece mümkün. Biz 100 milyon yıl öncesine ait bulgudan henüz dün gibi olan 19.yy ait eserleri de bu topraklarda bulmak mümkün.

Gordion henüz kazıları tamamlanmamış bir alan. Bölgede pek çok tümülüs olduğu açıkça görünebiliyor. Kral Midas’ın tümülüs’ü son derece büyük. Hemen Kral Midas’ın tümülüs’ü karşısından bulunan Müze ise Frig’lere ait bulunan pek çok  eseri barındırıyor. Bazı eserler ise Ankara Anadolu Medeniyetleri Müze’sinde sergilenmekte. Burada ise sadece fotoğrafları bulunmakta. Daha detaylı bilgiye http://kralmidasvefrigya.org adresinden erişmek mümkün.

Bugün kazıların pek çok Amerika’lı arkeologlar tarafından yapılmaktadır. Aslında bu oldukça düşündürücü bir durumdur. Ülkemizde arkeoloji’nin daha fazla desteklenmesi ve kaynak bulunması gerekliliğini düşünüyorum.

Ankara’ya çok yakın olan bu bölgeyi görmemek büyük kayıp olur. Buraya geldiğimde kısa sakallı, siyah bukle saçlarıyla olan Frig’leri hayal etmek daha kolay. Günümüzden yaklaşık 2500 yıl önce bu topraklarda yaşıyor, sanatlarını icra ediyor, bu toprakların güvenli olması sağlıyorlardı. Müze gördüğüm fibula’lar (süslü çatal iğneler) ile pelerinlerini nasıl tutturduklarını hayal etmek çok zor değil. Sikkeler, sanatsal çanaklar Frig’lerin yaşamlarını daha iyi hayal etmemizi sağladı.

Bu büyük tümülüs mezarının ahşap’tan olması büyük ilgi uyandırıyor. Maalesef mezarı uzaktan görebiliyorsunuz.

Biz gezerken Biblo müze’nin serin bahçesinde bizi uslu uslu bekledi.

İşte Frig’lerin Gordion’nun başkenti ve Kral Midas’ın mezarından kareler:

Medeniyetler beşiği Anadolu tanımaya devam ediyoruz..Bizimkiler Eskişehir, Bilecik, Kütahya bölgesini çok merak ettiler. Aslında Nuray Eskişehir’li ancak çevresini gezmeye çok da fırsat bulamamış. Hep de böyle olmaz mı? Bu gezileri ben de çok seviyorum. İlki Nuray’ların annesinin yanında kalıyoruz.. İkincisi,  enfes yemekler yapılıyor..Sonra Havası kuru ve temiz.  Çevrede bol bol otlak var oralarda ufkum açık şekilde koşturabiliyorum.

Konuşmayı seven Murat’tan öğrendiğim bilgileri sizlere de anlatayım.  Bu seferki keşfi alanımız Eskişehir Kütahya arasında kalan Frig Vadisi. Anadolu topraklarına M.Ö.7 yy’da ayak basan Frigler Batı Karadeniz’den Burdur civarlarına kadar ilerlemişlerdir. Daha sonraları M.Ö.8 yy’da başkenti Gordion (Polatlı, Ankara) olan krallıklarını kurmuşlar. Kral Midas oldukça güçlü bir krallık kurmuş ki 5 yy kadar Anadolu’da bu bölgelere hakim olmuşlar. Ancak asıl yerleşim alanları Eskişehir, Kütahya ve Afyon arasında kalan bölge olmuş. Geçenlerde bu bölgenin doğu kısmındaki Yazılıkaya ve Han bölgesini gezmiştik. Kısaca bu bölge de görecek, öğrenecek daha çok şey varmış.Bu habere aslında çok seviyorum….

Sabah gezimizden sonra Eskişehir’den ayrılıp Kütahya yoluna doğru ilerliyoruz. Sonra Frig Vadisi levhasından doğru sapıyoruz. Nuray’ın kucağında etrafı rahatlıkla izliyorum. Ortam yeşil…İlk durağımız Kızılinler oluyor. Köy’e ismini veren kızıl inleri inceliyoruz. İnlerin bazıları samanlık olarak kullanılmakta. Bu yüzden giremiyorum. Kızılin’den kareler:

Kızılin Köy’ünün kenarında Porsuk çayı akıyor. Çay içinde yaban ördekleri dikkatimden kaçmıyor. Aracımıza atlayıp ilerlemeye devam ediyoruz.

Etraf çok ağaçlık değil. Ancak ortam oldukça yeşil.. Kırmızı kırmızı gelincikler ortama renk veriyorlar.

Tarım yapılan bu arazilerde hayvancılık pek çok yerde olduğu gibi azalmış durumda. Murat araçı durduğunda bu bölgede rastladığım en büyük koyun sürüsünü görüyorum:

Köylülerin ağırlıklı geçim kaynakları tarım. Karasal iklime sahip bu topraklarda tek hasat alabilen  köyler gelir açısından çok da rahat değiller. Kızılinden yaklaşık 9 km sonra Gökçekısık Köy’üne varıyoruz. Gökçekısık Köy’ü de aynen Kızılinler Köy’ünde olduğu gibi Porsuk Çayı kenarına kurulmuş durumda. Gökçekısık Köy’ünde de Frig’lere ait tüfe oyulmuş yerleşim alanlarını görüyoruz. Yerleşim alanları köy evlerinin arkasında kaldığı için erişemiyoruz.

Gökçekısık Köy’ünden ayrılıp Frig Vadisin’den Kütahya yönüne doğru ilerliyoruz. Hava çok açık değil ama sıcak. Bu yüzden Nuray’dan bol bol su istiyorum. Nasıl mı anlatıyorum? Çok kolay. Pet su’ya pati atıp Nuray’ın gözlerinin içine bakmam yeterli oluyor. Hemen araç duruyor, suyum veriliyor. Camı açtırmak için ise cama pati atmak yeterli.. Konuşmayı gereksiz buluyorum. Bir pati bütün işleri hallediyor. Ne de olsa akıllı insanlar.

Murat’ın anlamadığım bir göl ve baraj merakı vardır. Bir ara sadece gölleri ve gördüğümüz barajları ziyaret ettik. Çok güzel göller gördük.İçinde kırmızı renkli balıklı olanlarını hatırlıyorum. Yolumuzun üstünde Porsuk Baraj’ına uğruyoruz. Herkes gibi Baraj görevlisi beni seviyor. İşte baraj bölgesinden kareler:

Baraj’a uzaktan bakınca pek bir şey anlamamıştım. Baraja baktığımız tepe fena esmiyordu..Baraj’ın yanına gidince çok büyük olduğunu anladım. Beton yapıları ve ortamları sevmiyorum. Üstelik titreşim aldığım beton zeminlerde yürümekten aslında hoşlanmıyorum. Herkes gidince bende mecbur kaldım ve baraj üzerinde yürüdüm. Baraj dedikleri şey bayağı büyükmüş…

Burayı da geride bıraktıktan sonra Frig Vadisin’de ilerlerken Murat duruyor ve bana müjdeli haberi veriyor.. Ufak bir dere ve yeşil çimenler..İşte benim sevdiğim bu.. Hafiften rüzgar esecek suların şırıltısı yanında.. O sırada rüzgarın ses çıkardığı çimenlerde patilerimle yumuşak zeminde koşacağım.. İşte benim mekanım…

Burada biraz koşturarak ortamın keyfini çıkartıyorum..Derenin suyundan içiyor, birazda otların tadına bakıyorum..Bundan 8 yıl önce bizimkiler benim ilk otladığımı görünce epeyce şaşırdılar. Sonra bir sürü yorum.. Yok başı ağrıdığı için yermişiz, yok midemiz ağrırsa yermişsiz.. Hiç bir değil…O ortamda canım çekiyor. Öyle temiz ve güzel kokuyorlarki çok da bilmeden bir kaç tanesini yiyiyorum.. Hem Murat’ta yapıyor kimse onun için öyle bir şey demiyor.

Frig Vadisinde ilerlerken tüflerden oluşan kayalara oyulmuş yerleşim mekanlarını görüyoruz. Şimdi Tüf ne diyeceksiniz.. Nuray adeta kafamı şişirdi bu konuda. Bu yüzden ezbere biliyorum. Yanardağın püskürttüğü kül ve lav parçalarından oluşan çökelti kaya..Kısacası bu kaya kolay oyulduğu için Frigler’de bu kayalara oyarak evlerini inşa etmişler. Kulağa güzel geliyor. Murat hatta tüf kayaları incelerken çok kolay şekil verildiğini keşfetti. Bir kaç tanesine girdiğimizde buraların ahır olarak kullanıldığını fark ediyoruz. Yine Murat & Nuray birisine söyleniyorlar. Adı Kültür Bakanlığı..Kimdir bilmem ama adamcağıza akıl öğretip duruyorlar. Bazende tebrik ediyorlar. Kimdir bu acaba? Görünce ısırsam mı ısırmasam mı karar veremedim..Sanırım buraları yeterince korumuyormuş.. Bak verecekler bana her gün beş kurabiye ben nasıl korurum gösteririm onlara 🙂

Frig vadisinden bir dur bir kalklarla adım adım ilerledik neredeyse..Bir ara bir köy’e geldik.. Bizimkiler birilerini görünce hemen sohbete başladılar..Eskişehir’li iki emekli karı koca buradaki köy evlerinin önünde çapalıyorlar. Ben ise bu arada çevreyi kolaçan ediyorum.. Hani çevrede başka köpek varsa ona burada olduğum mesajını bırakmalıyım.. Niye diye sormayın.. İç güdü denilen şey yüzünden koklayıp bazende olmayan çişimi yapıyorum..İçgüdü işte :))

Tam konuşurlen Murat heyecanla toprağa atlıyor.. Sanki havuz.. Adamcağız ve bizler şaşırıyoruz…Üzerini silmeye çalıştığı bir pişirilmiş bir kili eline alıyor..Üzerindeki işaretler ilgisini çekiyor.  Sanırım Friglerden kalan bir şeyi buldu. Öyle heyecanlamasa olmaz sanki..Korktum ve tüm koku kontrasyonum ortadan kalktı…Bugünkü evdeki tabağa 4000 yıl sonra birileri atladığı görse  kimbilir ne yapar.. Bırak Murat yaww..Dünya zaten 6 milyar yaşında..Yüzlerce uygarlık görmüş , en az dört kez evrimleşme görmüş bu dünyada kısacık insan tarihliği dönemine şaşmamak gerekiyor…Geçenlerde Nuray sesli okurken bende dinledim. Anadolu’daki dağlarda topladıkları fosiller yaklaşık 150 milyon yıllıkmış.. Neymiş 150.000.000 yıl… Ben kaç sene yaşıyorum: 15.. Bunu hayal bile edemiyorum.  Akıllı insan kaç senelik : 100.000 yıl. Murat’ın elinde tuttuğu fosil kaç senelik 150 milyon yıl..Kıyaslayın bakalım. İnsanlık tarihi bu fosile göre çok yeni. Bu fosilin yanında mağarada yaşayan insan sanki dün gibi yakın..

Güneş ve bulutları oyunları arasındaki öyle bir vadiye geliyoruzki manzara çok güzel görünüyor. Burada öyle su sesini dinleyecek dere yok belki ama çayırlık öyle güzelki..Ufuk açık ve seyir enfes…Aşağıdakiki fotoğraflar sadece görüntüyü veriyor. Buraların havasını almalı, dokunmalısınız. Yoksa kuru kuru fotoğraf hiç bir şeyi ifade etmiyor. Bu tepelerde, çayırlıklarda rüzgarın şarkısı ile gezmeli, o geçmişi yaşamalısınız…

Buradan çok keyif aldım.. Nuray’ın kucağından pencereden sarkarak rüzgarın keyifini çıkarıp biraz ilerledikten sonra durduk.. Murat uzun objektifini taktı ve çevredeki çiçek ve bitkiler fotoğraflanmaya başlandı. Ben de bu arada çiçeklerin kokuları içinde çayırlık içinde gezinmeye başladım. Tabiat öyle güzelki.. Görselliğinden öte kokusunu duymalı, rüzgarın getirdiklerini dinlemelisiniz..Bu yüzden kalkın ve keyife doğru yolculuk edin. Yoksa bir şey anlamak mümkün değil. Onlar fotoğraf çekerken otların arasına sırt üstü yatıyor ve gözleri kapıyıp sadece kokularla tabiatı dinliyorum.

Bir ara hep beraber tabiatı rüzgar eşliğinde dinledik. Ben gözleri kapadım yine ve kokusu ile dinledim tabiatı.

Keyfi sefamız sona erdikten sonra yola koyulduk yine. Porsuk barajı görünüyor yine… Bu sefer üzerinde büyük kuş sürüleri var üzerinde. Posruk barajı kuş göç alanı üzerinde olduğundan pek çok kuşa misafirlik yapıyor. Murat ile Nuray’ın hayranlıkla izledikleri pelikanlardan kareler. Bu karelerle Frig vadisinden ayrılmış oluyoruz. Kütahya-Eskişehir yolundan Nuray’ın annesinin evine doğru dönüyoruz.

Porsuk Barajı kenarında yer alan Frig yerleşim alanlarından biri:

Posruk barajındaki Pelikanlar:

Çok yol aldık.. Uykum gelince Nuray’ın kucağında uykuya dalıyorum..Sonrasında Eskişehir’deyiz….Bu gezide de çok şey görüp, öğreniyorum.. Sizlerin de bizim gördüklerimizi görmeniz dileğiyle hoşçakalın.

Merhaba ben Biblo. Bizimkilerin işleri yoğun olunca yazıları ben yazmaya başladım. Bundan sonra gezilerimiz ben anlatacağım. Zaten ne Murat ne de Nuray bu işi beceremiyor. Aslında tüm gezileri ben organize ediyorum. Öyle kendi başlarına bir şey yaptıkları yok. Mayıs ayı enfes bir ay. Ne sıcak ne soğuk. Tam gezilecek zamanlar.  Murat geceden kulağına İznik sonra Eskişehir yapalım diye fısıldadım. Akıllı kendisi buluş yapmış gibi “Nuraycım Ankara’ya İznik sonra Eskişehir üzerinden gidelim” dedi… Ben dilimi çıkartarak heyecanla “Evet olur” onayını aldıktan sonra heyecanla dışarı bakmaya devam ettim.

Cumartesi sabahı bakıyorum hava kapalı.. Süper.. Saat olmuş 07:00.. Hemen bir kalk havlamasıyla önce Murat’ı sonra Nuray’ı kaldırıyorum. Murat’la site içinde kısa bir turdan kahvaltımızı yapıyor ve Nuray’la araca eşyaları yükleyip yola çıkıyoruz. Cimri Murat feribota binmeyip İzmit körfezinden doğru yol almayı tercih ediyor. Aslında gerekcesi çok da kötü değil. Feribottan sonra tekrar doğuya gidecek olmamızdan dolayı İznik’e Gölcük üzerinden doğru gidiyoruz.

Bu yol enfes. Dağlar çok yüksek değil, ortam ise yemyeşil. Bol bol da dere var. Bir ara Murat aracı kenara çekip aşağıda her iki tarafı dere ile çevrelenmiş çiftliği kareliyor. Ne güzel koşulur bahçesinde…

Hava kapalı ama yine de ılık. Çok susayıp pet şişeyi tırmıklayınca Nuray, Murat’ı ilk çeşmede durması için talimat veriyor. Murat’a doğrudan bir şey anlatmak çok mümkün değil. Tamam araba kullanıyor ama yine de dişi zekasından yoksun. Nuray’a anlatıyorum. O da Murat’a komut veriyor ve benim dediğim yapılıyor ve en yakındaki çeşmede duruluyor ve suyumu içiyorum. Suyumu içtikten sonra çevrede koku analizi yapıyorum.. İşte benim güzel bir fotoğrafım daha :

Bu moladan kısa bir süre sonra kocaman bir göl olan İznik gölü’nü tepeden görüyoruz. Aşağıda her yer zeytin bahçesi..Ben sevmem ama Murat leblebi gibi yer. Ona bir ekmek bir de zeytinleri verin yeter..Yukarıdan gördüğümüz yer Boyalıca kasabasıymış. Murat’la buraya motosikletle bir kez daha gelmiştik ama Nuray’la konuşurken duyuyorum meğerse motosikletle bensiz defalarca gelmiş. Hain ne olacak..Bensiz gezmiş meğersem..

Kısa bir süre sonra bizimkiler İznik’e geldik diye seviniyorlar. Bakalım beğenecek miyim? İlk olarak hemen şehrin girişindeki I.Murat Hamam’ında duruyorlar. Hamam 14.yy’da yapılmış. İyi restore edilmişki patilerim gayet düzgünce yere basıyor. 2007 yılında restore edilen hamam bahçesinde İznik çini işleri satılıyor. Murat’ın kucağında ezgilerle yankılanan Hamam’a giriyoruz. Gitarist müziğini hamamın duvarlarında müziğine ses buluyor. Ezgilerle geçimişe gidiyor tek tek hamamın odalarını geziyoruz.

Etrafda öyle çok insan yok. Rahatlıkla geziniyorum. Murat’a bağlı tasma ile rahatlıkla Murat’ı istediğim yöne çekiştirebiliyorum. Bu tasma denilen şey istenilen yere götürme de son derece faydalı. Diğer konuştuğum köpekler olayı yanlış anlamış olacaklar, tasmanın kendileri için takıldığını sanıyorlar. Halbuki çok faydalı.. Etrafda istediğim gibi Murat’ı dolaştırdıktan sonra araca geri dönüp yola devam ediyoruz.

Aracı park edip İznik sokaklarında gezintiye başlıyorum. Kent oldukça temiz. Temizlik ve çevre işlerinden sorumlu müdürü kutlamak gerek. Murat’ın deliler gibi çalışıp ödediği vergiler boşa gitmemiş burada..Sonrasında merdivenlerden inmekte ısrarlı Murat’ı kırmayıp iniyorum.. Bahçe enfes. Burası Ayasofya..

Ayasofya camisi büyük bir yapı. İçeri de epey bir kalıyoruz. Bizimkiler dolaşırken ben de bağımsız olarak etrafı dolaşıyorum. Nuray’a takılmak pek mümkün değil. Bir yapıtın başında oturur dakilarda okur sonra da inceler. Kısacık ömrümde yüzlerce yıl öncesini hiç merak etmiyorum. Bu arada beni de karelemişler. İznik’in Ayasofya’sını merak ediyorsanız gidip görün.. İşte benden tarihi pozlar :

İznik aslında surlarla çevrili bir kentmiş. Kent’e giriş için dört kapı kullanırmış. Kent bu surlarla korunaklı haldeymiş. Bugün halen surlar korunuyor. Kapılar çok iyi olmasa da korunur durumda. Murat ile Nuray’ın tarih merakı yüzünden bende az çok bilgileniyorum. Surlar epey bir eski. Kokladığım zaman anlamıştım. Nuray’ın anlattığına göre surların tarihi MS. 123 yüzyıla kadar uzanıyor.İç surlar ve dış surlarda toplam 238 kule bulunuyormuş.. Yani İznik’de dolaşırken surların içinde kalıyorsunuz. Kent’in tamamı bu surlar arasında yer alıyor. Bunu dinleyince burada gezinmek daha çok hoşuma gidiyor. İşte surlardan kareler:

İç ve dış surların hetbeylerinde etkilenmemek mümkün değil. Bizans imparatorluğu iyi inşa etmiş. Bol bol yürümek iyi geliyor. Bizimkiler fotoğraf çekeceğiz derken kısa sürelerde beni unutuyorlar. Neyseki tasmaya asılınca Murat beni hatırlayıp ilgilenmeye başlıyor. Sonra ünlü İznik çini çarşılarını geziyoruz. Çarşıda elbette yine ilgi odağı benim. Çarşı ve insanların tümü oldukça sevecen. Dükkan dükkan tek tek girip geziyoruz. Bizimkiler alışverişlerini yaparken ben de özellikle kırmızılı olan çinilere bakıyorum. Herkesdeki pozitif etkiyi sezmemek mümkün değil. Sanatçıların çoğundabu pozitif enerjiyi hissetmemek mümkün değil. İznik çinisini, ateşle ölümsüz kılıyorlar. El emeği göz nuru her bir eser..

Hemen sonrasında Çinili camiye doğru yol alıyoruz. Çini’li cami gördüğüm en güzel camilerden. Minaresi hemen ilgi çekiyor. Minaresinin tamamı biraz önce çarşıdaki çinilerle döşenmiş durumda.

Tek güzellik bu cami değil. Hacı Özbek camide oldukça güzel bir yapıt.

Epey bir yürüyoruz. Benim acayip hoşuma gidiyor. Zaman zamanMurat “Biblo gel istersen kucağa” diye seslense de bu teklif çok cazip gelmiyor. İster istemez surlar içinde geçirdiğim her birvakit benim daha çok büyülenmemi sağlıyor. Ne ben ne de bizimkiler durmak bilmiyor ve tarihi Çiniciler çarşısına gidiyoruz. Diğer çarşılar nispeten daha yeniler.

Nihayet hepimiz yorulup açıkıyoruz. İznik’e gelip de “Köfteci Yusuf” tan köfte yenmeden dönmek olmazmış. Köfteleri bir o kadar güzel.. Hesap ise o kadar ekonomik. Köfteci Yusuf’un köftelerine her şekilde kefilim ancak tatmadım ama Murat ile Nuray’ın büyük keyifle kaymaklı ekmek kadayıfı yediklerini biliyorum. İznik’e tam gün ayırmak gerekiyor. Önce surları ve dört kapıyı gezmeli. Sonra bu surlar içindeki tarihi kentte ateşte hayat bulan sanat eserlerini görmeli ve onlardan birer hatıra satın almalı. Sanatkarların yaptıkları bu eserleri sadece izleyip gitmek olmaz. El işçiliği ile yapılan bu eserlerden bizimkilerle birlikte ben de etkileniyorum. Nuray’ın dediğine göre Kırmızı Çinili bir eser ve Hayat ağacı almak gerekiyormuş. Çinilerin üzerinde kadırga kalyon yelkenli gemilerini görürseniz şaşırmayın.Bizimkiler merak edip defalarca sordukça bende öğreniyorum. Kimisi göle yelkenli gemilerin geldiği söylüyor. Bu çok inandırıcı olmamakla beraber Gemlik koyu’nda gelen Kadırga’larla yapılan alışveriş sırasında görülen gemilerin çiniler üzerine geçmesi daha akıllıca geliyor.

Çinilerin orginaller müzelerde sergileniyor. Maalesef bir kısmı halen yurtdışındaki müzelerde sergilenmekteymiş. Eskişehir’e doğru yola çıkarken ben de iyice yoruldum ve arka koltukta uyumaya başladım..Gün ve gezi bitmedi ama şimdilik benden bu kadar..